Đĩa đựng Trái cây bàn thờ cúng đá Ngọc Onyx xanh Pakistan 20-30cm VTC.021

Cùng tìm hiểu về nguồn gốc sử dụng đĩa trái cây trên bàn thờ gia tiên.

• Đĩa trái cây bàn thờ được biết đến là một vật phẩm không thể thiếu trong không gian thờ cúng. Chúng có công dụng đựng những loại trái cây dâng lên ông bà tổ tiên, những người đã khuất. Chúng thể hiện sự tri ân, tôn kính của những người còn sống với những người đã khuất.
• Đĩa trái cây ở miền Bắc Việt Nam thường nhỏ hơn miền Nam. Ba loại trái cây bắt buộc phải có ở miền bắc là chuối, bưởi và quýt hoặc cam. Đĩa trái cây miền nam Việt Nam phải có dưa hấu, mãng cầu, dừa, đu đủ và xoài. Tên của những loại trái cây này sẽ giống như những từ mang ý nghĩa cầu mong sự giàu có.
• Đĩa hoa quả mang đến cho bàn thờ gia tiên sự ấm cúng và nhiều màu sắc. Nó giúp nhấn mạnh tầm quan trọng của truyền thống gia đình và cuộc sống gia đình.
• Một giả thuyết cho rằng ngũ quả tượng trưng cho năm nguyên tố cơ bản của triết học phương Đông – kim, mộc, thủy, hỏa, thổ. Các lý thuyết khác coi mâm cỗ là tượng trưng cho thành quả lao động vất vả của một gia đình trong suốt một năm qua, được dâng lên trời đất và tổ tiên như thể hiện lòng thành kính và biết ơn.
• Mâm ngũ quả tuy thay đổi theo vùng miền do khí hậu và cây ăn trái khác nhau nhưng đều thắp lên bàn thờ với màu sắc phong phú. Ở khu vực phía Bắc, mâm ngũ quả trang trí bưởi, đào, quất, chuối và hồng tương đối nhỏ hơn so với khu vực phía Nam với các cặp dưa hấu, dừa, đu đủ, mãng cầu, xoài và sung.
• Điều kiện sống của người dân được cải thiện trong những năm gần đây dẫn đến việc lựa chọn hoa quả chưng trên bàn thờ cũng trở nên tinh tế hơn. Một mâm cỗ có thể có những loại quả đắt hơn, hiếm hơn như nho, lê nhưng tựu chung lại vẫn là mâm ngũ quả, một mâm lễ vật tốt đẹp của người Việt dâng lên ông bà tổ tiên. Nó không chỉ thể hiện truyền thống bao đời mà còn gửi gắm thông điệp cầu mong hạnh phúc, may mắn và thịnh vượng.
• Phong tục bày mâm ngũ quả để cúng vàng mã tại thánh thất trong nhà đã được phản ánh trong nhiều truyền thuyết và truyện cổ tích. Nó có nguồn gốc từ niềm tin phổ biến cổ xưa được quan sát từ thế hệ này sang thế hệ khác trong việc thờ cúng tổ tiên của họ. Cho đến ngày nay, người Việt Nam vẫn giữ một phong tục lâu đời là đặt những trái chín đầu tiên hái được từ vườn nhà lên bàn thờ và thắp nén nhang tưởng nhớ tổ tiên.

Vì sao lại có phong tục chưng đĩa trái cây ngũ quả.

• Từ lâu, cùng với những bức hoành phi khắc chữ Hán, câu đối viết trên giấy đỏ thắm, cây quất cảnh, cây đào, tranh Hàng Trống, Đông Hồ được ưa chuộng, mâm ngũ quả chuẩn bị trong thờ cúng đã vượt lên trên giá trị vật chất của nó.
• Chúng đã trở thành một biểu tượng tinh thần, một sản phẩm dân tộc gốc trong đời sống tinh thần của người Việt Nam. Hiện nay, trong khi nhiều giá trị tâm linh xa xưa đã chìm vào quên lãng thì tục bày mâm ngũ quả trên bàn thờ trong thờ cúng đang được dân gian gìn giữ như một di sản văn hóa truyền thống tốt đẹp của Việt Nam.
• Việc sắm sửa vàng mã, trang trí bàn thờ gia tiên trong những ngày trọng đại như: Tết cổ truyền gắn liền với nghi lễ thờ cúng tổ tiên của người Việt. “Thịt lợn mỡ, hành muối, câu đối viết trên giấy đỏ. Những cọc tre dài thẳng tắp, dây pháo, bánh chưng vuông vức ” , mâm ngũ quả ngày Tết không thể thiếu trong mỗi gia đình Việt.
• Dù giàu hay nghèo, trong đêm giao thừa, việc lựa chọn mâm ngũ quả tốt nhất đối với người Việt cũng là điều vô cùng quan trọng. Các loại quả được đặt trên chiếc đĩa sơn son thếp đỏ và xếp thành hình nón cân đối, màu sắc hài hòa. Các loại trái cây có thể bày trên đĩa bao gồm chuối, bưởi, dưa hấu, cam, quất, dừa, táo, hồng,..
• Mỗi loại trái cây có một ý nghĩa riêng. Ví dụ như một nải chuối xanh hoặc phật thủ tượng trưng cho ước nguyện của một người về sự bảo vệ của các quyền lực siêu nhiên của tổ tiên, bưởi và dưa hấu biểu thị sự sinh sôi nảy nở, còn quất hoặc hồng biểu thị sự giàu có và thịnh vượng.

Cách chưng đĩa trái cây ngũ quả trên bàn thờ sao cho đẹp?

• Cũng giống như các nghi lễ phổ biến khác, việc chuẩn bị mâm ngũ quả trong thờ cúng đã trở thành một quy ước lâu đời. Tuy gọi là mâm ngũ quả nhưng không nhất thiết phải chứa đúng 5 loại quả.
• Sắp xếp hoa quả trên đĩa hình đồng hồ cát đỏ thẫm thực sự là một nghệ thuật. Người ta phải kết hợp màu sắc và hình dạng của các loại trái cây khác nhau trong việc sắp xếp chúng trên đĩa để làm cho nó giống như một bức tranh tĩnh vật.
• Để đảm bảo cân bằng trên mâm, người ta thường đặt bưởi vào giữa với nải chuối hướng thẳng đứng và nải chuối trên mặt lõm của bưởi. Sau đó, người ta đặt cam, hồng xiêm, mận, táo,…. vào các khoảng trống giữa chuối và bưởi.
• Những khoảng trống nhỏ cuối cùng được lấp đầy bằng những quả quất nhỏ để tạo nên một mâm quả đầy đặn, gọn gàng. Về màu sắc, mâm quả là sự kết hợp hài hòa giữa các màu sắc khác nhau của các loại quả: xanh đậm của chuối, vàng nhạt của bưởi, đỏ đậm của hồng, đỏ vàng của cam và quất, xanh nhạt của táo và nâu đậm của mận hồng xiêm. Để hoàn thành bức tranh, mâm hoa quả sẽ được phủ lên đây một ít lá quất tươi, nhỏ.
• Mâm ngũ quả trong thờ cúng tượng trưng cho những tinh hoa mà trời đất ban tặng cho con người. Đây là một trong những quan niệm sống chung của người Việt Nam, đó là  “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây”.
• Để sở hữu một dĩa trái cây đẹp thì các bạn cần lưu ý một số điểm dưới đây:
  • Chọn quả chín và đẹp mắt
    • Khi mua hoa quả thờ cúng thì các bạn nên chọn những loại quả đẹp, có độ chín vừa phải. Cụ thể như: Đối với quả chuối, các bạn cần lựa chọn những nải chuối còn xanh, những loại quả như: xoài, mãng cầu, đu đủ, hồng,… các bạn nên chọn đang còn ương. Khi chọn dưa hấu, các bạn nên chọn những loài xanh vỏ lòng đỏ.
  • Bày hoa, thực phẩm khác lên mâm ngũ quả
    • Trên thị trường hiện nay có vô cùng nhiều các loại trái cây nên nhiều người cũng không quá chú trọng phải tuân thủ đúng 5 loại quả. Thay vào đó, họ sẽ trưng bày trên mâm ngũ quả nhiều loại khác nhau để tăng thêm sự phong phú tạo màu sắc sinh động cho mâm ngũ quả.
    • Tuy nhiên, các bạn cần chú ý rằng: đây là mâm ngũ quả nên chỉ bày trí những loại quả. Tuyệt đối không nên bày thêm hoa hay những thực phẩm nào khác lên chiếc dĩa này. Sự vô tình đặt các vật phẩm khác lên dĩa sẽ làm mất đi ý nghĩa thực sự của dĩa hoa quả.
  • Bày trái cây lên mâm ngũ quả khi còn ướt
    • Đôi khi vì sự quên và sự vội vàng mà các bạn sau khi rửa hoa quả xong thì bày trí này lên đĩa trái cây bàn thờ. Có thể nói, đây là một việc không hề tốt. Nguyên do, một khi trái cây còn ướt sẽ khiến cho vị trí tiếp xúc với đĩa đựng bị đọng lại nước, chúng sẽ tác động gây hư hỏng, nấm mốc diễn ra một cách nhanh chóng.
    • Do đó, các bạn sau khi rửa hoa quả xong nên để ráo nước mới đem đi thờ cúng. Cũng có thể, các bạn dùng một chiếc khăn khô, sạch để lau đi phần nước bên ngoài rồi bày trí.

Có bao nhiêu loại chất liệu làm đĩa trái cây đẹp?

Trên thị trường hiện nay có bày bán các loại đĩa đựng hoa quả đẹp với nhiều chất liệu khác nhau như:

Đĩa đựng hoa quả bằng sứ:

Sứ là một chất liệu mang đến sự sang trọng, tinh tế cho không gian thờ cúng. Tuy nhiên, các bạn cần bày trí cẩn trọng để hạn chế việc va đập mạnh vì chúng rất dễ vỡ.

Đĩa đựng trái cây thủy tinh:

Đối với chất liệu bằng thủy tinh thì chúng có thiết kế tương đối đơn giản. Chúng mang nét đẹp tinh tế, không quá cầu kỳ cho không thờ thờ cúng. Chất liệu này cũng đòi hỏi sự cẩn trọng bởi vì chúng rất dễ vỡ.

Đĩa đựng trái cây bằng gỗ:

Đĩa đựng trái cây bằng gỗ mang đến cho không gian thờ cúng nét đẹp tôn nghiêm, cổ kính và đầy trang trọng. Để sở hữu chiếc đĩa được làm từ chỗ thì các bạn phải bỏ ra một khoản kinh phí kha khá.

Khay đựng hoa quả pha lê:

Chất liệu pha lê sẽ làm cho không gian thờ cúng thêm phần lung linh, trang trọng hơn. Để sở hữu được những chiếc đĩa hoa quả pha lê thì các bạn cũng cần bỏ ra nhiều tiền và cũng cần sự cẩn trọng, nâng niu trong quá trình bày trí.

Đĩa đựng trái cây cao cấp bằng đá:

Đối với đĩa đựng trái cây cao cấp bằng đá sẽ mang đến cho không gian thờ cúng nét đẹp tôn nghiêm, tinh tế và có độ bền theo thời gian. Chất liệu đá sẽ có múc giá thành bán ra ở mức vừa phải, đối tượng nào cũng dễ dàng sở hữu.